Աղբյուրը՝  www.17.am

Ամփոփվեց Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանի «Անաստված կինո թատրոն» գրքի անդրադարձների մրցույթը:

Ապրիլի հինգին «Մանանա» կենտրոնում կայացավ Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանի «Անաստված կինո թատրոն» գրքի անդրադարձների մրցույթի ամփոփումը: Ամփոփմանը հրավիրված էին անդրադարձների հեղինակները, գրականագետներ, գրողներ, լրագրողներ, ընթերցասրներ, ինչպես նաև գրքի հեղինակը` Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը:

Մրցույթին ներկայացված աշխատանքները հրապարակվել էին 17.am կայքում:

Եվ այսպես, ժյուրին ամփոփոփեց մրցույթը: Ինչպես իրենք խոստովանեցին` ընտրել լավագույն աշխատանքները, անչափ բարդ էր: Նախ, որովհետև չկային նախապես ընդունված հստակ չափորոշիչներ: Սա առաջին փորձն էր` գրքի վերլուծություն առաջարկելու պատանիներին և երիտասարդներին` թողնելով նրանց ազատ: Մրցույթի խորագիրն էլ հաստատում էր ազատության մեծ չափաբաժինը` «Նոր հայացք գրքին»:​

Մի խումբ երիտասարդներ, ովքեր, թվում է՝ որոշել են ապացուցել, որ «էս սերունդը» իրականում այնքան էլ հեռու չէ գրքերից, որքան մեծերն են մտածում, հավաքվել էր «Մանանա» կենտրոնում՝ խոսելու գրքերից, գրականությունից ու գրաքննադատությունից։​

Հայաստանի պատանի թղթակիցների և, առհասարակ, ընթերցասեր երիտասարդների գրախոսությունները, էսսեներն ու անդրադարձները գնահատվեցին մասնագիտական ժյուրիի կողմից: Նախ, բոլոր մասնակիցները շնորհակալագրեր ու նվերներ ստացան մրցույթին մասնակցելու համար, իսկ հաղթող ճանաչվեցին.​

Վարդգես Ավագյանը` 1-ին տեղ,

Սեդա Մխիթարյանը` 2-րդ տեղ,

Նաիրա Ջիվանյանը` 3-րդ տեղ,

Մարինե Իսրայելյանը` 3-րդ տեղ,

Անահիտ Բաղշեցյանը` խրախուսական մրցանակ:

Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը իր կողմից էլ սահմանել էր մրցանակներ իրեն ամենից առավել դուր եկած անդրադարձների հեղինակներին`

Անի Ավետիսյանին,

Անուշ Աբրահամյանին:

«Մանանա» կենտրոնի տնօրեն Ռուզաննա Բաղդասարյանը իր խոսքում նշեց, որ այս մրցույթը նախ և առաջ նպատակ ունի դրդել երիտասարդությանը՝ կարդալ ժամանակակից գրականություն և կարողանալ թարմ ու նոր հայացքով քննել գիրքը, առհասարակ արվեստի գործերը: Ինչպես ժյուրիի անդամ, արձակագիր Սուսաննա Հարությունյանն էլ նշեց, գրողի համար շատ կարևոր է լսել ընթերցողի կարծիքը, կարդալ երիտասարդների անդրադարձները, և խիստ կարևոր է գրող-ընթերցող այս երկխոսությունը դարձնել շարունակական:​

Ժյուրիի նախագահ Թադևոս Տոնոյանն էլ նշեց, որ գրագետ հեղինակ ունենալուց առավել կարևոր է գրագետ ընթերցող ունենալը, իսկ այս նախաձեռնությունը վստահություն է ներշնչում, որ գրագետ ընթերցող այսօր կա։​

Հանդիպումը նաև առիթ էր՝ գրքի սահմաններից դուրս ճանաչելու հեղինակին, ուղղելու հարցեր, որոնք, գուցե առաջացել էին մասնակիցների շրջանում ընթերցանության ընթացքում։ Եվ, ինչպես անդրադարձներում, այնպես էլ սեղանի շուրջ մրցանակաբաշխությունից հետո, շարունակվեց ազատ և անկաշկանդ զրույցը հեղինակի հետ գրքի, առհասարակ ժամանակակից հայ գրականության խնդիրների մասին:​

Ամենից շատ քննարկվող թեմաներից էր ժամանակակից գրականության լեզվի հարցը։ Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանի խոսակցական լեզուն՝ գրականության մեջ և գրականը՝ առօրյայում, կարող էր զարմացնել ընթերցողին։ Մինչդեռ նա համոզիչ պատասխան ունի․

-Գրական լեզուն գրական գործերում արհեստականություն է ստեղծում, հեռացնում ընթերցողին գրքից, իսկ բանավոր խոսքում այդ խնդիրը չկա, որովհետև անկեղծությունը ցույց տալու այլ եղանակներ կան:

Բայց սեղանի շուրջ միայն գրական հայերենով գրողները չեն, որովհետև, ինչպես ասաց Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանը՝ ամենակարևորը լեզուն չէ, այլ այն նյութը, որ մատուցելու ես լսարանին, և այն, թե ինչպես ես պատրաստվում մատուցել։

Արձակագիր Սուսաննա Հարությունյանի համար էլ առավել ընդունելի է գրական լեզվով գրել հեղինակի խոսքերը, իսկ հերոսները կարող են նաև խոսակցականով խոսել։ «Հերոսները կարող են այնպես անել, որ ստեղծագործության անկեղծությունը չկորչի»,- ասում է նա։

Բանաստեղծ, գրականագետ, ԵՊՀ հայոց լեզվի ամբիոնի դոցենտ Թադևոս Տոնոյանը, սակայն, ժամանակակիցների՝ գրական հայերենի օգտագործման տեսակետներին վերապահումներով է մոտենում։ Չնայած, միաժամանակ ասում է, որ մեր դասական դարձած գրողներից շատերն էլ չեն գրել գրական հայերենով։

-Այսօր արդեն ասում եմ՝ կարևոր է գրել ոչ թե գրական հայերենով, այլ հայոց լեզվով։

Գևորգ Տեր-Գաբրիելյանի ստեղծագործություններում գաղափարական, բովանդակային ու ոճական և նույնիսկ՝ ֆիզիկային վերաբերող էլի շատ հարցեր հնչեցին։ Օրինակ, պարզվեց, որ ֆանտաստիկ թվացած «լոգոֆիլ» սարքի հիմքում ամենևին էլ ֆանտաստիկան չէ, այլ զուտ գիտական հայտնագործություն, որը հեղինակը «հարմարեցրել է» «Յաթաղան սինդրոմի» գաղափարին։ Իսկ «Ինսպեկցիան ինչպես որ կա» գործի մասին խոսելիս ասաց, որ մի ժամանակ (երևի նաև այն ժամանակ, երբ գրում էր գործը) բացարձակ ճշմարիտ էր համարում այն, որ որևէ երկրում (ինքն ապրել է վեց երկրներում) իշխանությունը չի կարող լավը լինել։ Իսկ այսօր՝ Հայաստանում, ասում է, սկսել է մտածել, որ բացարձակ ճշմարտություններ չպիտի լինեն մարդու համար։

Մի հարցում թե մասնակիցները, թե հյուրերն ու ժյուրին համամիտ էին. մրցույթը պետք է լինի շարունակական, երիտասարդ ընթերցողների «դատին» պետք է հանձնվեն ժամանակակից գրողների ստեղծագործությունները:

Գրական քննադատության զարգացմանն ու ժամանակակից գրականության տարածման ուղղված առաջին միջոցառումը նաև սկիզբն էր հաջորդ նման նախաձեռնության մեկնարկի։

Եվ այսպես, «Նոր հայացք գրքին» մրցույթը շարունակվում է: Առաջիկայում կհրապարակենք նոր գրքի անդրադարձների մրցույթը, հետևեք մեզ:​